Ik heb in mijn loopbaan als CAO-deskundige vele tientallen CAO-onderhandelingen meegemaakt. Soms verliepen die kort en krachtig. Maar meestal niet. CAO-onderhandelingen verlopen niet zelden stroef en moeizaam en nemen daardoor vaak veel tijd in beslag. De kosten van zulke CAO-onderhandelingen lopen gemakkelijk op tot bedragen van zes cijfers! En dan zijn de frustraties en irritaties waar ze toe leiden niet eens in geld uit te drukken… Hoe komt dat? En is daar wat aan te doen?

CAO-onderhandelingen gaan doorgaans met veel emoties gepaard. Dat begint al bij het uitwisselen van de inzet, meestal met zogeheten inzetbrieven. Die leiden er vaak toe dat nog vóór de start van de onderhandelingen messen geslepen worden en rekenmachines ratelen. De toelichtingen op elkaars inzet bij de opening van de onderhandelingen bevestigen vervolgens de selffulfilling prophecy aan beide kanten van de tafel: dit worden weer moeizame onderhandelingen!

Nederlands grootste filosoof Spinoza schreef in één van zijn werken: ‘… ik heb mij beijverd het menselijk handelen niet te bespotten, niet te betreuren, noch te verwensen, maar te begrijpen’. CAO-onderhandelaars doen vaak precies het tegenovergestelde. Ze bespotten, betreuren en verwensen elkaars inzet zónder te proberen die te begrijpen! Soms ontstaat het begrip voor elkaar in de loop van de onderhandelingen. Soms pas als die zijn vastgelopen. Soms zelfs dan nog niet… Met alle gevolgen van dien.

Samen met een partner, waarmee we goed thuis zijn in de mores en de taal van werkgevers én vakbonden, kunnen we ervoor zorgen dat CAO-partijen al voorafgaand aan onderhandelingen elkaars inzet beter begrijpen. We voeren een verkenning uit van alle voorstellen: wat  willen partijen bereiken en waarom en welke belangen zijn daarbij aan de orde. Vervolgens zoeken we in drie gesprekken – één met CAO-partijen afzonderlijk en één gezamenlijk – de weg naar korte en krachtige CAO-onderhandelingen.

Ik wens elke CAO-onderhandelaar het inzicht van Spinoza toe. Onderhandelingen zouden niet eerder moeten starten dan dat beide partijen elkaars inzet begrijpen! Dat is overigens wat anders dan het er mee eens zijn. Maar als partijen elkaars inzet begrijpen kunnen ze er van meet af aan rationeel over onderhandelen. Zonder de gebruikelijk emoties die het nóg moeilijker maken elkaar te begrijpen. Dat zal ze niet alleen frustratie en irritatie, maar ook heel veel tijd én geld besparen!

Henk Strating is oprichter van HS Arbeidsvoorwaarden | CAO-advies & onderhandelingen

www.hsarbeidsvoorwaarden.nl